شرح‌ها و ترجمه‌هاي بسياري براي دعاي بي‌مانند وداع امام سجاد (ع) با ماه رمضان كه در آن واژه‌هاي بندگي به خالق بي‌همتا بيان كننده بزرگي خداي يكتا را به بهترين وجه ممكن مي‌رساند، نوشته شده است.
گزیده ای از  دعاي امام سجاد (ع) در وداع ماه رمضان را با ترجمه حجت‌الاسلام شيخ حسين انصاريان مي‌خوانيم:

………..خداوندا تو از خالص‏ترين آن وظايف و برگزيده‏ ترين آن فرايض، ماه رمضان را قرار دادي كه آن را از ميان ساير ماه‌ها برگزيدي و از ميان همه زمان‌ها و عصرها اختيار كردي و بر تمام اوقات سال ترجيح دادي؛ زيرا در آن قرآن و نور نازل نمودي و ايمان را در اين ماه چند برابر ساختي و روزه گرفتن را در آن واجب فرمودي و به شب‌زنده‏داري در آن ترغيب كردي و شب قدر را، كه از هزار شب با ارزش‏تر است، در آن بزرگ داشتي.

پس ما را محض اين ماه، بر ساير امم برتري دادي و در پرتو فضل آن، ما را از ميان همه ملت‌ها برگزيدي. پس به فرمانت روزش را روزه گرفتيم و در شبش به كمك تو به عبادت برخاستيم و به وسيله روزه و نمازش، طالب رحمتي كه براي ما مهيا فرمودي شديم و آن را وسيله رسيدن به ثواب تو قرار داديم و تو بر آن‌چه بندگانت بدان رغبت دارند، قادري، و آن‌چه را از احسانت خواسته شود، بخشنده‏اي و به آن كه جهت رسيدن به قرب تو بكوشد، نزديكي.

و همانا اين ماه در نزد ما ستوده زيست و با ما هم‌نشيني پسنديده بود و برترين منفعت جهانيان را براي ما به ارمغان آورد. پس به هنگام پايان گرفتن وقت و سر آمدن مدت و كامل شدن روزهايش، از ما جدا شد.

اينك؛ «اينك آن را وداع مي‏گوييم؛ وداع كسي كه هجرانش بر ما غم‏انگيز است و روي گرداندنش ما را به اندوه و وحشت دچار كرده و بر عهده ما پيمان ناگسستني و حرمت در خور توجه، و حق لازم دارد.»
آن را وداع مي‏گوييم؛ وداع كسي كه هجرانش بر ما غم‏انگيز است و روي گرداندنش ما را به اندوه و وحشت دچار كرده و بر عهده ما پيمان ناگسستني و حرمت در خور توجه، و حق لازم دارد. به اين دليل مي‏گوييم:

سلام بر تو اي بزرگ‏ترين ماه خدا و اي عيد عاشقان حق.

سلام بر تو اي ماهي كه در طي تو برآورده شدن آمال نزديك گشته، و اعمال در آن پخش و فراوان است.

سلام بر تو اي هم‌نفسي كه قدر و منزلتت بزرگ و فقدانت بسيار دردناك است! و اي مايه اميدي كه دوري‌ات رنج‏آور است.

سلام بر تو اي هم‌دمي كه چون رو كني، ما را مونس شادكننده‏اي و چون سپري شوي، وحشت‏آور و دردناكي.

سلام بر تو اي هم‌سايه‏اي كه دل‌ها نزد تو نرم شد و گناهان در تو نقصان گرفت.

سلام بر تو اي ياوري كه ما را در مبارزه با شيطان ياري دادي و اي مصاحبي كه راه‌هاي احسان را هموار و آسان ساختي.

سلام بر تو كه چه بسيارند آزادشدگان حضرت حق در تو و چه سعادت‌مند است كسي كه حرمتت را به واسطه خودت رعايت كرد!

سلام بر تو كه چه بسيار گناهان را از پرونده ما زدودي و چه عيب‏ها كه بر ما پوشاندي!

سلام بر تو كه زمانت بر گنه‌كاران چه طولاني بود و در دل مؤمنان چه هيبتي داشتي!

سلام بر تو اي ماهي كه هيچ زماني با تو پهلو نزند!

سلام بر تو اي ماهي كه از هر نظر مايه سلامتي.

سلام بر تو كه مصاحبتت ناپسند و معاشرتت نكوهيده نيست.

سلام بر تو هم‌چنان كه با بركات بر ما وارد شدي و ناپاكي معاصي را از پرونده ما شستي.

سلام بر تو كه وداع با تو نه از باب خستگي و فراغت از روزه‏ات، نه به خاطر ملالت است.

سلام بر تو كه قبل از آمدنت، در آرزويت به سر مي‏برديم و پيش از رفتنت بر هجرانت محزونيم.

سلام بر تو كه چه بدي‏ها كه به سبب تو از جانب ما گشته و چه خوبي‌ها كه از بركت تو به سوي ما سرازير شده!

سلام بر تو و بر شب قدري كه از هزار ماه بهتر است.

سلام بر تو كه ديروز چه سخت بر تو دل بسته بوديم و فردا چه بسيار شايق تو مي‏شويم!

سلام بر تو و بر فضيلت تو كه از آن محروم گشتيم و بر بركات گذشته‏ات كه از دست ما گرفته شد.

بارالها ما اهل اين ماهيم كه ما را به آن شرافت بخشيدي و توفيق ادراكش را به ما عنايت فرمودي آن‌گاه كه تيره‏ بختان وقتش را نشناختند و از بخت بدشان از فضلش محروم شدند.

تويي سرپرست آن‌چه از معرفتش كه ما را بدان برتري دادي و آنچه از سنتش كه ما را بدان رهنمون شدي و ما به توفيق تو به روزه و نماز آن برخاستيم؛ همراه با تقصير و در آن اندكي از بسيار را بجا آورديم.

خداوندا! پس تو را سپاس همراه با اقرار به بدي‌هامان و اعتراف به سهل‏ انگاريمان، در حالي كه در قلوبمان ندامت قطعي و بر زبانمان عذر صادقانه داريم. پس ما را با توجه به اعتراف به تقصيري كه در اين ماه داشتيم، مزدي عنايت كن كه تدارك‌كننده فضيلت‏هاي دل‌خواهمان و جايگزين ذخيره ‏هايي كه مورد علاقه ماست، باشد و عذر ما را در كوتاهي از اداي حقت قبول كن و آينده عمرمان را به ماه رمضان آينده كه در پيش داريم، برسان و چون ما را به آن رساندي، ما را بر انجام عبادتي كه سزاوار توست، ياري ده و به انجام طاعتي كه شايسته آن ماه است،

سلام بر تو كه قبل از آمدنت، در آرزويت به سر مي‏برديم و پيش از رفتنت بر هجرانت محزونيم. سلام بر تو كه چه بدي‏ها كه به سبب تو از جانب ما گشته و چه خوبي‌ها كه از بركت تو به سوي ما سرازير شده!

سلام بر تو و بر شب قدري كه از هزار ماه بهتر است. سلام بر تو كه ديروز چه سخت بر تو دل بسته بوديم و فردا چه بسيار شايق تو مي‏شويم! سلام بر تو و بر فضيلت تو كه از آن محروم گشتيم و بر بركات گذشته ‏ات كه از دست ما گرفته شد.

موفق دار و عمل صالحي را كه موجب تدارك حق تو در آن دو ماه از ماه‏هاي زمان خواهد بود به دست ما جاري فرما.

خداوندا هر گناه كوچك يا بزرگي كه در اين ماه به آن دست زديم، يا معصيتي كه به آن آلوده گشتيم يا خطايي كه مرتكب شديم، از روي عمد يا فراموشي، كه در آن به خود ظلم كرده يا حرمت ديگري را بدان دريده باشيم، پس بر محمد و آلش درود فرست، و ما را از همه آن‌ها در پرده ستاري حضرتت بپوشان و به عفوت از ما بگذر و ما را در آن ماه شهره به پيش ديده شماتت‌كنندگان قرار مده و زبان طعنه‏زنندگان را بر ما باز مكن و ما را به كاري بدار كه سبب فرونهادن گناهان و پوشاندن آن چيزي شود كه در آن ماه بر ما نمي‏پسندي.

به مهرباني‌ات كه پايان ندارد و احسانت كه كاستي نمي‏پذيرد، خداوندا بر محمد و آلش درود فرست و درد از دست رفتن رمضانمان را جبران كن و روز عيدمان و فطرمان را بر ما مبارك گردان و آن را از بهترين روزهايي قرار ده كه بر ما گذشته، كه بيشترين عفو را موجب و بيشترين معاصي را محوكننده باشد و گناهان پنهان و آشكار ما را مورد مغفرت قرار ده.

بارالها! پايان يافتن اين ماه را پايان يافتن خطاهايمان قرار ده و به دنبال خارج شدنش، ما را از بدي‌هامان خارج كن و ما را از سعادت‌مندترين اهل اين ماه به آن و پرنصيب‏ترين آنان در آن و بهره‏مندترين ايشان از خودت قرار ده.

بار الها! هر كس كه اين ماه را آن طور كه بايسته است، رعايت كرده و احترامش را آن‌چنان كه بايد حفظ كرده و حدودش را به بهترين صورت بپاداشته و از گناهانش به نحو صحيح پرهيز كرده يا به وسيله كار خير به تو تقرب جسته كه موجب خشنوديت از وي گشته و رحمتت را متوجه او كرده، پس مانند آن‌چه به او بخشيدي از توان‌گري خود به ما ببخش و چندين برابر آن را از فضل خود به ما عطا فرما؛ زيرا فضلت كاستي نگيرد و خزائنت نقصان نپذيرد؛ بلكه افزون مي‏شود و معادن احسانت از بين نمي‏رود و همانا عطاي تو گوارا عطايي است.

بارالها! بر محمد و آلش درود فرست و همانند پاداش آنان ‏كه تا روز رستاخيز، اين ماه را روزه گرفته‏اند يا به بندگي تو در آن اقدام كرده‏اند، براي ما ثبت كن.

بارالها! در اين روز فطر كه آن را براي اهل ايمان عيد و شادي و براي اهل آيين خود روز اجتماع و گردهمايي قراردادي، به درگاهت توبه مي‏كنيم، از هر معصيتي كه دچارش شديم يا هر كار بدي كه به آن دست زديم يا انديشه سوئي كه در دل داشتيم؛ مانند توبه كسي كه خيال بازگشت به گناه را ندارد و پس از توبه به جانب هيچ خطايي برنمي‏گردد؛ توبه پاك و خالصي كه از شك و ترديد پيراسته باشد. پس آن را از ما بپذير و از ما راضي شو و ما را بر آن استوار بدار.

بارالها! ترس از عذاب وعده داده شده و رغبت به ثواب موعود را روزي ما كن، تا لذت آن‌چه را از تو مي‏خواهيم، بيابيم و غصه آن‌چه را از آن به تو پناه مي‏بريم، دريابيم و ما را در پيشگاهت از توبه‌كنندگاني قرار ده كه محبتت را بر ايشان حتم ساخته‏اي و بازگشتشان را به طاعت خود قبول نموده‏اي، اي عادل‏ترين عادل‏ها!

بارالها! از پدران و مادران و اهل دين ما همگي، چه آن كه از ايشان از دنيا رفته و چه آن كه تا قيامت به آنان خواهد پيوست، درگذر!

بارالها! بر محمد پيامبر ما و بر آلش درود فرست، هم‌چنان كه بر فرشتگان مقربت درود فرستادي و بر او و بر آلش درود فرست، آن طور كه بر پيامبران مرسلت درود فرستادي و بر او و بر آلش درود فرست، آن طور كه بر بندگان شايسته‏ات درود نثار كردي و بهتر از آن اي خداي عالميان، چنان درودي كه بركتش به ما برسد و سودش نصيب ما گردد و به‏خاطر آن دعاهايمان مستجاب شود؛ زيرا تو بزرگوارترين كسي هستي كه به او توجه شده و بي‏نياز كننده‏ترين كسي هستي كه بر او اعتماد شده و بخشنده‏ترين كسي هستي كه از احسانش درخواست شده و تو بر هر چيز توانايي.